برای نجات محوطه های پشت سد سیوند یک سال فرصت وجود دارد

گروه استان ها: مسئولان ساخت سد سیوند در منطقه تنگه بلاغی اعلام کردند که باستان شناسان بعد از شروع آبگیری سد در بهمن ماه سال جاری می توانند نجات بخشی محوطه های باستانی را تا یک سال ادامه دهند.
تنگه 18 کیلومتری بلاغی در فاصله 4 کیلومتری از محوطه ثبت جهانی پاسارگاد در استان فارس جای گرفته و بخشی از چشم‌انداز پاسارگاد محسوب می‌شود. این تنگه که در خود آثار و محوطه های باستانی مهمی را جای داده است به اعتقاد کارشناسان محل عبور راه شاهی مهم‌ترین راه باستانی کشور بوده که به دستور داریوش هخامنشی ساخته شده است.
«سعید جامعه‌ای»، مجری پروژه احداث سد سیوند گفت:«آبگیری سد طبق برنامه اعلام شده در بهمن ماه سال جاری انجام می شود اما باتوجه به اینکه برای پر شدن کامل دریاچه سد یک سال زمان نیاز است باستان شناسان با وجود شروع آبگیری می توانند کار خود را ادامه دهند.»
او گفت:«دریاچه سد سیوند بیش از 11 کیلومتر مربع وسعت دارد و پر شدن این حجم دریاچه به یک باره اتفاق نمی افتد بلکه به مرور زمان انجام می شود و کارشناسان می توانند از این زمان به خصوص در بخش انتهایی دریاچه سد برای نجات محوطه ها استفاده کنند. »
طی ماه های گذشته پنج تیم مشترک ایرانی_ ایتالیایی، ایرانی _‌آلمانی، ایرانی _ لهستانی، ایرانی _ فرانسوی و ایرانی-ژاپنی برای نجات محوطه‌های باستانی پشت سد سیوند کاوش‌هایی را انجام دادند. در این کاوش‌ها باستان‌شناسان توانستند بقایای معماری، اشیا و گورهای باستانی متعلق به هزاره پنجم پیش از میلاد تا دوران اسلامی را شناسایی کنند.
باستان‌شناسان در بررسی‌هایی که در دریاچه سد سیوند انجام داده‌اند بیش از 129 اثر و محوطه باستانی را شناسایی کرده‌اند. در حال حاضر تیم های باستان‌شناسی در حال کاوش‌های نجات‌بخشی در تنگه هستند.
طبق برنامه اعلام شده از سوی وزارت نیرو سد سیوند بهمن ماه سال جاری همزمان با دهه فجر آبگیری می‌شود.
طی چند سال گذشته در کشورهای باستانی جهان برخی از سدها در کنار رودخانه‌ها و محوطه‌های باستانی به منظور توسعه اقتصادی و عمرانی و تامین آب ساخته شده‌اند، اما این سدها موجب به خطر افتادن بسیاری از محوطه‌های باستانی جهان شده است.
کارشناسان جهان با توجه به اهمیت طرح‌های عمرانی و اقتصادی، نجات‌بخشی محوطه‌های تاریخی را آغاز کرده‌اند که از آن جمله می توان به سد «اسوان» در مصر اشاره کرد. کشور مصر برای ادامه روند توسعه اقتصادی و عمرانی کشور خود، کمیته‌ای جهانی را به رهبری یونسکو تشکیل داد و طی چند سال عملیات گسترده معابد نوبی را از خطر غرق شدن نجات داد.
پاسارگاد پنجمین محوطه جهانی ایران است که طی آخرین جلسه یونسکو تیر ماه سال 1383 که در چین برگزار شد به علت دارا بود شاخص‌های فراوانی در فهرست جهانی یونسکو به ثبت رسید.
ساخت سد سیوند از سال 1371 در تنگه بلاغی و روی رودخانه پلوار، بدون توجه به وجود آثار تاریخی و باستانی آغاز شد.

و اما جدیدترین خبر

وعده‌‏های وزارت نیرو برای کمک به پژوهش در تنگ بلاغی محقق نشد
تمام سدها برروی تمدن و میراث گذشتگان بنا می‌‏شوند
تهران- خبرگزاری کار ایران

در صورت اثبات ارزش تاریخی و باستانی آثار تنگ بلاغی، این دره مغروق نخواهد شد.

دکتر مسعود آذرنوش, رییس پژوهشکده باستان‌‏شناسی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری, در گفت و گو با خبرنگار ایلنا, با اشاره به احداث سد سیوند و اثرات تخریبی آن بر تنگ بلاغی، گفت: از دو سال پیش که احداث ساختمان سد پس از یک وقفه طولانی آغاز شد، پژوهشکده باستان‌‏شناسی، کار بررسی دقیق باستان‌‏شناسی را در دره بلاغی آغاز کرد.
وی در ادامه افزود: پس از انجام کاووش‌‏های باستان‌‏شناسی در دره بلاغی، تعدادی آثار کوچک و بزرگ باستانی و حدود 110 محوطه باستانی در منطقه کشف شد.
آذرنوش، تصریح‌‏کرد: براساس وظیفه علمی کارشناسان پژوهشکده باستان‌‏شناسی، در وهله اول باید از پروژه‌‏های تحقیقاتی دفاع کنیم و آنها را به اجرا بگذاریم, در این میان کاووش‌‏های اضطراری نیز بخشی از کار پژوهشکده است.
وی ادامه‌‏داد: در پژوهشکده، از هر اثری تاریخی که اطلاعاتی از گذشته کشور را به همراه دارد، بهره‌‏برداری می‌‏شود که دره بلاغی نیز یکی از این قلمروهای علمی است.
آذرنوش، با بیان این که در راستای تحقق این هدف هیات‌‏های باستان‌‏شناسی با مشارکت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری, پژوهشکده باستان‌‏شناسی, بنیاد پژوهشی پارس پاسارگاد و موسسات معتبر علمی جهان تشکیل شد، اظهارداشت: تلاش این هیات پژوهشی بر این بود که کلیه محوطه‌‏هایی که دارای اطلاعات قابل توجهی از تاریخ هستند, را قبل از آبگیری سد مورد کاووش‌‏های باستان‌‏شناختی قرار دهد.
آذرنوش, اظهارداشت: بدیهی است که از نظر یک باستان‌‏شناس و شاید از نظر آحاد ملت ایران، هر اثر حتی کوچکترین اثر تاریخی نیز به میزان یک اثر بزرگ اهمیت دارد ؛ اما این به آن معنا نیست که تمام طرح‌‏های عمرانی کشور را متوقف کنیم ؛ بلکه باید به تعامل برسیم که با حفظ حداکثر میراث فرهنگی کشور ، حداکثر طرح‌‏های عمرانی در بهترین شرایط اجرا شود.
وی، همچنین با گلایه از کوتاهی وزارت نیرو در عدم همکاری با سازمان میراث فرهنگی، گفت: وزارت نیرو نسبت به سازمان میراث فرهنگی و گردشگری متعهد شد که به منظور تامین هزینه‌‏های هیات‌‏های کاووش، 3 میلیارد ریال به سازمان میراث فرهنگی و گردشگری پرداخت کند که تا به حال هیچ‌‏ هزینه‌‏ای پرداخت نشده است.
رییس پژوهشکده باستان‌‏شناسی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری, تصریح‌‏کرد: باید با همفکری و برنامه‌‏ریزی قوی امکاناتی به وجود آوریم که کمترین صدمه متوجه آثار باستانی شود و اگر غرق شدن یک اثر باستانی اجباری شد، حداکثر برنامه‌‏ریزی در راستای جمع‌‏آوری اطلاعات آن محوطه باستانی صورت گیرد.
وی افزود: همیشه ساختن یک سد به معنای از بین رفتن برخی از آثار باستانی است ؛ زیرا سدها بر روی رودهایی ایجاد می‌‏شوند که کرانه‌‏های آنها از گذشته‌‏های دور محل زندگی انسان بوده است.
وی، خاطرنشان‌‏کرد: بعد از اتمام فصل دوم کاووش‌‏های باستان شناختی در دره بلاغی، تمام گزارش‌‏های باستان‌‏شناسان با همکاری بنیاد پژوهشی پارسه پاسارگاد منتشر خواهد شد.
آذرنوش، تاکیدکرد: من به ملت ایران اطمینان خواهم داد, در صورتی که بعد از اتمام فصل دوم کاووش به لحاظ علمی ثابت شد آثاری در این منطقه وجود دارد که حفظ آنها ضروری است و اجماع باستان‌‏شناسان بر این باشد که این آثار در درجه‌‏ای از اهمیت است که سد نباید آبگیری شود، دوست‌‏داران میراث فرهنگی و محققان باستان‌‏شناسی برای حفظ اثر تاریخی و باستانی دره بلاغی به هر طریق ممکن تمام تلاش و کوشش خود را به کار ببندند.
دکتر آذرنوش, در خصوص تاثیر سد سیوند بر منطقه پاسارگاد، گفت: به نظر باستان‌‏شناسان پژوهشکده باستان‌‏شناسی، حد نهایی حریم دریاچه سد با مقبره کوروش 6 کیلومتر فاصله دارد و آب تراز دریاچه حدود 20 متر پایین‌‏تر از مقبره کوروش قرار دارد و با در نظر گرفتن این فواصل، احتمال این که وجود دریاچه پشت سد سیوند تاثیر مستقیمی بر آثار پاسارگاد به خصوص مقبره کوروش که نزدیک‌‏ترین اثر به این دریاچه است بگذارد، بعید است.
وی، با تاکید بر این که بنیاد پژوهشی پارسه پاسارگاد باید مطالعاتی در خصوص احتمال بالا رفتن میزان رطوبت و تاثیر ناشی از آن بر روی سنگ‌‏های باستانی انجام دهد، اظهارداشت: باید مطالعه شود آیا ایجاد سد به بالا آمدن سطح سفره‌‏های زیرزمینی منجر خواهد شد یا خیر و آیا بادی که از طرف دره و کوهستان بلاغی به سمت پاسارگاد می‌‏وزد، با ایجاد دریاچه سد، میزان رطوبت بیشتری را به طرف پاسارگاد خواهد برد یا خیر.
گفتنی است, وی از انجام این مطالعات اظهار بی‌‏اطلاعی کرد و آن را در چارچوب وظیفه بنیاد پژوهشی پارسه پاسارگاد دانست