وزارت نیرو برای کاوش های باستان شناسی در محوطه های باستانی تنگه بلاغی و نجات محوطه های باستانی پشت سد سیوند 100 میلیون تومان اعتبار در نظر می گیرد.
تنگه 18 کیلومتری بلاغی در فاصله 4 کیلومتری از محوطه ثبت جهانی پاسارگاد در استان فارس جای گرفته و بخشی از چشمانداز باستانی پاسارگاد است. این تنگه به اعتقاد برخی کارشناسان محل عبور راه شاهی مهمترین راه باستانی کشور بوده است. این تنگه آثاری از دوران غارنشینی و سکونتهایی از دوران پیش از میلاد تا دوران اسلامی را در خود جای داده است.
«سعید جامعهای»، مجری پروژه احداث سد سیوند گفت:«با توجه به در خواست سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور و مذاکرات صورت گرفته بین وزیر نیرو و رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور، در قرار داد طرح ساخت سد، 100 میلیون تومان اعتبار برای نجات محوطه های باستانی در نظر گرفته شد.»
او با اشاره به اینکه این طرح باید به تصویب سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور برسد، گفت:«در حال حاضر بیش از 70 در صد از پروژه ساخت سد به پایان رسیده است و تصور می کنیم تا زمان شروع آب گیری در بهمن ماه بیش از 85 در صد از کار به پایان رسیده باشد.»
به گفته جامعه کارشناسان باستان شناسی تا زمان آبگیری سد حدود شش ماه و بعد از آبگیری حدود یک سال در نقاط انتهایی دریاچه برای نجات محوطه ها زمان دارند.
سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور به جز اعتبارات نجات بخشی محوطه های باستانی از وزارت نیرو خواسته است تا موزه ای نیز برای نگهداری آشیا باستانی کشف شده از محوطه های پشت سد را ه اندازی کند.رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری چند ماه پیش در نامه ای به وزیر نیرو این در خواست را مطرح کرد.
جامعه ای با اشاره به اینکه وزیر نیرو اعلام آمادگی کرده است،گفت:«قرار است سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور طرح خود و گزارشات کاوش ها و نجات بخشی ها را در اختیار مسئولان سد قرار دهد تا ساختمان موزه ساخته شود.اما طی ماه های گذشته هیچ گزارش و طرحی در اختیار ما قرار نگرفته است.»
در شش ماه گذشته پنج تیم مشترک ایرانی_ ایتالیایی، ایرانی _آلمانی، ایرانی _ لهستانی ، ایرانی _ فرانسوی و ایرانی_ژاپنی برای نجات محوطههای باستانی پشت سد سیوند کاوشهایی را انجام دادند. در این کاوشها باستانشناسان توانستند بقایای معماری، اشیا و گورهای باستانی متعلق به هزاره پنجم پیش از میلاد تا دوران اسلامی را شناسایی کنند.
طی چند سال گذشته در کشورهای باستانی جهان برخی از سدها در کنار رودخانهها و محوطههای باستانی به منظور توسعه اقتصادی، عمرانی و تامین آب ساخته شدهاند که هر کدام نگرانیهایی را برای بسیاری از محوطههای باستانی جهان به دنبال داشته است.
کارشناسان جهانی با توجه به اهمیت طرحهای عمرانی و اقتصادی، نجات بخشی محوطههای تاریخی را آغاز کردهاند که از آن جمله میتوان به سد «اسوان» در مصر اشاره کرد. مصر برای ادامه روند توسعه اقتصادی و عمرانی کشور خود، کمیتهای جهانی را به رهبری یونسکو تشکیل داد و طی چند سال عملیات گسترده معابد نوبی را از خطر غرق شدن نجات داد.
پاسارگاد پنجمین محوطه جهانی ایران است که طی آخرین جلسه یونسکو تیر ماه سال 1383 که در چین برگزار شد به علت دارا بودن شاخصهای فراوان در فهرست جهانی یونسکو به ثبت رسید.
ساخت سد سیوند از سال 1371 در تنگه بلاغی و روی رودخانه پلوار، بدون توجه به وجود آثار تاریخی و باستانی آغاز شد